โปลิตบูโรคือใคร…นักปลุกผีคอมมิวนิสต์ฟังทางนี้

โดย…พิรุณ ฉัตรวนิชกุล

เพื่อนในวงเฟซบุ๊คขอให้ผมเล่าเรื่อง"โปลิตบูโร"ว่า มีความหมายแท้จริงอย่างไร
ผมเริ่มจากความเข้าใจ การค้นคว้าเอกสารและประสบการณ์ตรงที่ผมเคยร่วมปฏิบัติงานมากับพรรคคอมมิวนิสต์ประกอบนะครับ หากยังมีที่ขาดตกบกพร่องประการใด ขอให้เพื่อนผู้รู้อื่นๆกรุณาเพิ่มเติม
"โปลิตบูโร"หรือ"โพลิตบิวโร"มาจาก"Politburo" คำย่อของ Political bureau"ใช้อย่างเป็นทางการครั้งแรกในที่ประชุมสมัชชาพรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียตรัสเซียสมัยที่ 8 เดือนมีนาคม ค.ศ.1919 สองปีหลังการปลดปล่อยและสถาปนาอำนาจรัฐโซเวียตสำเร็จ ในปี 1917
Politburo ชุดแรกที่ได้รับการเลือกตั้งครั้งนั้น มีเลนิน ทรอ็ตสกี้ และสตาลิน รวมอยู่ด้วย
ความหมายตรงตัวของPolitburo หรือ Political bureauคือ The supreme(The chief) policy-making body of the Communist Party.หรือ The highest body for the Central Committee of the Communist Party. แปลเป็นไทยคือองค์กรบริหารนโยบายสูงสุดของพรรคคอมมิวนิสต์ หรือองค์กรสูงสุดของคณะกรรมการ(บริหาร)กลางพรรคคอมมิวนิสต์
ขีดเส้นใต้เน้นเป็นพิเศษตรงพรรคคอมมิวนิสต์นะครับ เพราะใช้ระบบนี้กันเฉพาะในมวลหมู่พรรคคอมมิวนิสต์(ทั่วสากล)เท่านั้น ไม่ปรากฏว่ามีพรรคการเมืองลักษณะอื่นๆใช้หรือเรียกหา "องค์กรนำสูงสุด"ว่า "โพลิตบิวโร"ด้วย
พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยเคยใช้ "กรม" แทน "bureau" เข้าใจว่าแปลตรงตัวจากภาษาจีน
“กรมการเมือง" หมายถึง "Politburo" ต่อมา มีผู้แย้งว่า ใช้ "กรม" แทน "องค์กร"ไม่ถูกต้อง และทำให้เข้าใจผิดเป็นแค่ "กรมทหาร" หรือ "กรมกอง" ในหน่วยราชการ ปี พ.ศ.2525 ที่ประชุมสมัชชา 4 ของพคท.จึงเปลี่ยนชื่อเรียก"กรมการเมือง" เป็น "คณะกรรมการการเมือง" เปลี่ยน "คณะกรรมการกลาง" ซึ่งไม่ได้ระบุภาระหน้าที่ชัดเจนเป็น "คณะกรรมการบริหารกลาง" แต่ปรากฏว่านักวิชาการ สื่อมวลชน ผู้ศึกษาติดตามข่าวสารด้านคอมมิวนิสต์ยังติดศัพท์คำว่า "กรม" อยู่ จึงมักใช้ผสมกันว่า "คณะกรรมการกรมการเมือง"
คณะกรรมการการเมือง มาจากการเลือกตั้งภายในคณะกรรมการกลาง นั่นก็คือ ต้องได้รับเลือกตั้งเป็นกรรมการกลางก่อน จึงมีสิทธิ์ได้รับการเสนอชื่อเลือกตั้งเป็นกรรมการการเมือง และเป็นกรรมการประจำของคณะกรรมการการเมือง ซ้อนกันอยู่สามชั้นนะครับ
จำนวนกรรมการแต่ละส่วน แล้วแต่ปริมาณสมาชิกพรรคของแต่ละประเทศซึ่งไม่เท่ากัน พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีน ปัจจุบันมีสมาชิกพรรคราว 82.6 ล้านคน เลือกผู้แทนเข้าประชุมสมัชชาใหญ่พรรค(จัดทุก5ปี)ครั้งล่าสุดคือครั้งที่ 18 เมื่อเดือนพฤศจิกายน ค.ศ.2012 ทั้งหมด 2,270คน ที่ประชุมสมัชชาใหญ่จะเลือกตั้งผู้เหมาะสมเป็นกรรมการกลางของพรรค 200คน สำรอง 170 คน กรรมการกลางทั้งสองส่วน 370คนจะประชุมกันเพื่อเลือกตั้งกรรมการการเมือง 25 คน และกรรมการการเมืองประจำ 7 คนจากกรรมการการเมือง 25 คนนั้น ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางหรือองค์กรนำสูงสุด ทั้งบริหารพรรค รัฐบาล กองทัพ สภาประชาชน พร้อมสรรพทุกองคาพยพ ทุกระดับ เป็นการนำรวมหมู่และเป็นการนำสัมบูรณ์ เห็นชัดๆคือ เลขาธิการพรรคเป็นประธานาธิบดีและประธานคณะกรรมการธิการทหาร(ผู้บัญชาการทหารสูงสุดตัวจริง) อีกคนเป็นนายกรัฐมนตรี มีคนคุมด้านการจัดตั้งและจัดระเบียบองค์กร อีกคนคุมสื่อมวลชนทุกประเภท งานโฆษณา งานทฤษฎี งานวิจัย วิทยาลัยการเมือง(เฉพาะสมาชิกและผู้บริหารพรรค) และคนที่สำคัญที่สุดคนหนึ่งคุมด้านการตรวจสอบวินัยของสมาชิกพรรคทุกระดับ
คงสงสัยกันบ้างเรื่องกรรมการกลางสำรอง 170 คน ที่ประชุมสมัชชาใหญ่พคจ.ทั่วประเทศประชุมทุก 5 ปี จึงเลือกคนสำรองไว้ล่วงหน้าเผื่อกรรมการกลางตาย ถูกปลด ก็ให้กรรมการสำรองเลื่อนขึ้นแทนตามลำดับ ระหว่างเป็นสำรอง เข้าร่วมประชุมกรรมการกลางได้(ปกติปีละครั้ง) ออกความเห็นในที่ประชุมได้ทุกกรณี แต่หากมีประเด็นที่ต้องโหวต ลงคะแนน กรรมการสำรองไม่อาจลงคะแนนได้ คือมี Voice แต่ Voteไม่ได้ วิธีนี้ถือเป็นการบ่มเพาะผู้บริหารพรรคระดับสูง เตรียมการกลุ่มบุคคลที่จะเป็นกรรมการกลางในอีก 5 ปีข้างหน้า
กรรมการการเมือง 25 คน มีการประชุมทุกเดือน ส่วนกรรมการประจำประชุมทุกสัปดาห์ (หลายๆพรรคของประเทศอื่นมีกรรมการการเมืองสำรองด้วย)
สมาชิกพรรค 82.6 ล้านคน มากที่สุดในโลกก็ว่าได้นะครับ แต่แค่ 6.1% ของประชากรเท่านั้น เป็นหญิง 23.3%(เกือบ1/4) เป็นชนชั้นกรรมาชีพ 7.4% เป็นมวลชนพื้นฐานในชนบท 30.5% 2/3อยู่ในช่วงอายุ 35-55 ปี 1/3อายุมากกว่า 55 ปี( เฉลี่ย=52ปี ) สมาชิก93.5% จบปริญญาตรีและสูงกว่า
ตามธรรมเนียมปฏิบัติ การประกอบหน่วยพรรค หรือกรรมการบริหารหน่วยงาน หบู่บ้าน ตำบล เขต ฯลฯ พคจ.หรือพรรคคอมฯอื่นๆ.จะคำนึงถึงสัดส่วนที่เหมาะสมด้านอายุ วัยหนุ่มสาว วัยกลางคน วัยชรา เพศชายหญิง ฐานะชนชั้น กรรมาชีพ ชาวไร่ชาวนา ปัญญาชน นายทุนน้อยฯลฯ เช่นการประชุมสมัชชาใหญ่ครั้งที่ 18(2012)ที่ผ่านมา ผู้แทนสมาชิกพรรคที่อายุน้อยที่สุดเพียง 22 ปี คือ เจียว หลิวหยาง เป็นนักว่ายน้ำชนะเลิศโอลิมปิค ส่วนผู้แทนสมาชิกพรรคที่อายุมากที่สุดถึง 97 ปีคือ เจียว รั่วหยู่ เป็นอดีตนายกเทศมนตรีกรุงปักกิ่ง
ที่น่าสังเกตคือ สมาชิกจากชนชั้นกรรมาชีพเมื่อเทียบเป็นสัดส่วนแล้วลดน้อยลง ปัญญาชนนายทุนน้อยมากขึ้น ภายหลังการแก้ไขระเบียบการพรรคในสมัยเลขาธิการพรรคเจียง เจ๋อหมิงที่อนุญาตให้ชนชั้นนายทุนซึ่งกำลังขยายตัวมากในประเทศจีนเข้าเป็นสมาชิกพรรคได้ สมาชิกชนชั้นนายทุนก็เข้าเป็นสมาชิกพรรคมากขึ้นตามลำดับ

โปรดติดตามและมีส่วนร่วมกับสถานีข่าว สปท.  โปรดคลิ๊ก